โรคกระดูกสันหลังคด: ความผิดปกติที่พบบ่อยแต่ไม่ค่อยรู้ตัว
โรคกระดูกสันหลังคดคืออะไร?
โรคกระดูกสันหลังคด (Scoliosis) เป็นภาวะที่แนวกระดูกสันหลังเอียงไปด้านข้างเกินกว่า 10 องศา ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้โดยไม่ทราบสาเหตุ หรืออาจเกิดจากโรคทางระบบประสาทและกล้ามเนื้อ เช่น โรคสมองพิการ โรคกล้ามเนื้อเสื่อม การบาดเจ็บ หรือการติดเชื้อในกระดูกสันหลัง
โรคนี้พบได้ในทุกช่วงอายุ ตั้งแต่เด็กแรกเกิดไปจนถึงผู้สูงอายุ โดยสามารถแบ่งตามช่วงวัยได้ดังนี้:
- ทารกและเด็กเล็ก: อาจเกิดจากพัฒนาการของกระดูกผิดปกติตั้งแต่กำเนิด
- วัยรุ่น: มักไม่พบสาเหตุแน่ชัด แต่มักจะพัฒนาเร็วในช่วงวัยเจริญเติบโต
- ผู้สูงอายุ: เกิดจากการเสื่อมของกระดูก ทำให้กระดูกสองข้างเสื่อมไม่เท่ากัน และเกิดการเอียงของกระดูกสันหลัง
อาการของโรคกระดูกสันหลังคด
อาการของโรคนี้มีตั้งแต่ไม่มีอาการไปจนถึงอาการรุนแรงที่ส่งผลต่อการใช้ชีวิต เช่น
- ระดับบ่าทั้งสองข้างไม่เท่ากัน
- สะโพกเอียง
- ปวดหลังเรื้อรังจากการทำงานของกล้ามเนื้อที่ไม่สมดุล
- กระดูกสันหลังคดมาก อาจส่งผลต่อการทำงานของปอดและหัวใจ ทำให้เหนื่อยง่าย
การตรวจคัดกรองเบื้องต้น
หากสงสัยว่ามีภาวะกระดูกสันหลังคด สามารถตรวจคัดกรองเบื้องต้นได้ด้วยตัวเองดังนี้:
- ส่องกระจกดูระดับไหล่ทั้งสองข้างว่ามีความแตกต่างหรือไม่
- ก้มตัวไปข้างหน้าแล้วให้คนอื่นสังเกตว่ากระดูกสันหลังมีลักษณะโค้งผิดปกติหรือไม่
- หากพบความผิดปกติ ควรพบแพทย์เฉพาะทางกระดูกสันหลังเพื่อตรวจเพิ่มเติม
การรักษาและแนวทางการดูแล
- การติดตามอาการ: ถ้ามีองศาการคดต่ำกว่า 20-25 องศา มักยังไม่ต้องรักษา แต่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิด
- การใช้เสื้อพยุงหลัง (Brace): หากกระดูกสันหลังคดมากกว่า 25 องศา และยังอยู่ในช่วงวัยเจริญเติบโต แพทย์อาจแนะนำให้ใส่เสื้อพยุงหลังเพื่อป้องกันไม่ให้คดมากขึ้น
- การผ่าตัด: หากมุมคดเกิน 40 องศา อาจต้องพิจารณาผ่าตัดเพื่อแก้ไขแนวกระดูกสันหลัง
- กายภาพบำบัดและออกกำลังกาย: การออกกำลังกายที่เสริมสร้างกล้ามเนื้อหลังและแกนกลางลำตัวสามารถช่วยลดอาการปวดและชะลอการลุกลามของภาวะกระดูกสันหลังคด
กิจกรรมที่ควรหลีกเลี่ยงและแนะนำ
- ควรหลีกเลี่ยง: การออกกำลังกายที่ใช้หลังมากเกินไป เช่น การยกของหนัก หรือการก้มหลังบ่อยๆ
- ควรทำ: การออกกำลังกายที่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อหลัง เช่น โยคะ ว่ายน้ำ และการบริหารกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัว
ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคกระดูกสันหลังคด
- การแบกกระเป๋านักเรียนหนักๆ ไม่ได้ ทำให้เกิดกระดูกสันหลังคด
- การจัดกระดูก ไม่สามารถรักษา กระดูกสันหลังคดให้กลับมาตรงได้ แต่อาจช่วยลดอาการปวดชั่วคราว
- การฉีดยาแก้ปวด ไม่ใช่วิธีรักษา กระดูกสันหลังคด แต่อาจช่วยบรรเทาอาการปวดได้เท่านั้น
สรุป
โรคกระดูกสันหลังคดเป็นภาวะที่พบได้บ่อย แม้บางคนอาจไม่มีอาการชัดเจน แต่ในบางกรณีอาจส่งผลต่อสุขภาพอย่างรุนแรง การตรวจพบตั้งแต่เนิ่นๆ และดูแลอย่างเหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญ หากมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมต่อไป
